Rijkswaterstaat en aannemerscombinatie Lock to Twente (‘Sluis naar Twente’) hebben gisteren, 21 november 2016, bekendgemaakt dat Lock to Twente (L2T) de tweede sluis bij Eefde gaat bouwen. L2T is een samenwerking tussen TBI-ondernemingen Mobilis, Croonwolter&dros en TBI PPP. Alle partijen kijken tevreden terug op de aanbestedingsprocedure. Maar vooral ook vooruit naar de uitvoering van de plannen van L2T. Een interview met Gerold Schaap (tendermanager aanbesteding) en Mark Baan Hofman (themaleider techniek aanbesteding) van L2T en Victor Röling (contractmanager) en Jan Dirk Voorwinde (technisch manager) van Rijkswaterstaat.

Een energieneutrale sluis, een voor Nederland unieke sluisdeur en een nieuw bediengebouw. De eerste plannen van de aannemer voor Uitbreiding Sluis Eefde zijn bekend. Voortgekomen uit een intensieve aanbestedingsprocedure. Met veel tijd om met elkaar in gesprek te gaan om de plannen naar een zo hoog mogelijk niveau te tillen.

Eerst even nader kennismaken. Lock to Twente bestaat uit drie partijen. Uit welke partijen en waarom is ervoor gekozen om als zogeheten aannemerscombinatie aan de aanbesteding mee te doen?

Schaap: ‘L2T is een samenwerking tussen Mobilis (civiele techniek), Croonwolter&dros (technische installaties) en TBI PPP (expertise en kapitaal). Deze partijen behoren alle drie tot het in 1982 opgerichte TBI Holdings b.v., een groep ondernemingen die beschikken over specialistische expertise op het gebied van Techniek, Bouw en Infra. De expertise die nodig is voor deze opdracht hebben we dus zelf in huis. En de ervaring van bijna 35 jaar samenwerken in onder andere infrastructurele projecten, waaronder een aantal Design, Build, Finance and Maintain’ (DBFM-) projecten, zoals de Tweede Coentunnel, de Maastunnel en Rotterdam Centraal Station.’

Wat maakt voor L2T een opdracht als het bouwen van een tweede sluis bij Eefde interessant?

Schaap: ‘Het is een multidisciplinair project. Er komen veel van onze expertises in dit project bij elkaar. Daarnaast is het ook echt een mooie sluis, een ijkpunt in de omgeving en een belangrijke recreatieve trekpleister. En niet onbelangrijk, het is een sluis met een ontzettend belangrijke regionale en landelijke functie. Een logistieke plek binnen de regio en voor de scheepvaart de enige toegang tot de Twentekanalen.’

Hoe kijken beide partijen terug op de aanbesteding?

Röling: ‘We zijn op 4 november 2015 met de aanbesteding begonnen, direct nadat de minister het startsein voor de uitvoering (MIRT3-besluit) heeft gegeven. Afgelopen januari vond de startbijeenkomst plaats met vier marktpartijen. Tijdens deze bijeenkomst ontstond een boeiende dialoog waarin we met elkaar de mogelijke meerwaarde binnen de opdracht hebben verkend. Welke aanvullende maatregelen en oplossingen, naast de vereiste, passen wel en welke niet. Dat hebben we toen echt samen ingevuld. Ook de zogeheten dialooggesprekken tijdens de procedure waren heel boeiend voor alle betrokkenen. Met elke partij hebben we gekeken of en hoe we hun ideeën mogelijk konden maken binnen het contract.’

Schaap: ‘Wij hebben alle dialooggesprekken als erg open en transparant ervaren met respect voor elkaars belangen. We hebben onze plannen op tafel kunnen leggen en nuttige feedback ontvangen, waardoor we de gekozen maatregelen verder konden aanscherpen en een voor Sluis Eefde optimale aanbieding hebben kunnen doen.’

Victor, waarom heeft L2T de aanbesteding gewonnen?

‘L2T heeft een hele mooie bieding gedaan en een ontwerp voor de tweede sluiskolk ingediend dat helemaal conform de door ons gestelde eisen en richtlijnen is. Ze hebben extra punten verdiend voor duurzame oplossingen, zoals een energieneutraal ontwerp van de nieuwe sluis met behulp van zonnepanelen en milieuvriendelijk materiaalgebruik. En voor de keuze van een segmentdeur in de kolk en het aanbod om het huidige bediengebouw te vervangen. Ze hebben dus veel meerwaarde gecreëerd en een weloverwogen prijs-kwaliteitverhouding geboden. Aangezien de aannemer met een DBFM-contract ook jarenlang verantwoordelijk is voor onderhoud (in geval van Sluis Eefde gedurende 27 jaar) levert deze contractvorm in de regel een robuuster ontwerp op tegen relatief lage onderhoudskosten. Ook bij deze aanbesteding is dat weer het geval.’

Baan Hofman: ‘Voor ons is een DBFM-contract echt inspirerend. We maken een ontwerp en uitvoeringsplan waarbij we ook rekening houden met de onderhoudsfase. Doordat we verantwoordelijk zijn voor het hele pakket denken we dus automatisch nog beter na over wat onze keuzes aan onderhoud nodig hebben, wat de levensduur is en of de maatregelen toekomstbestendig zijn. Vanwege die verantwoordelijkheid hebben we met een DBFM-contract ook meer vrijheden om met de beste oplossingen te komen. We kunnen onze kennis en ervaring dus echt benutten.’

Bijzondere sluisdeur

‘De segmentdeur die we in de tweede kolk aan de kanaalzijde plaatsen is een voorbeeld van een keuze die onder andere is gemaakt omdat een dergelijke deur goed te onderhouden is ,’ vervolgt Baan Hofman. ‘We hebben ook voor deze deur gekozen, vanwege de zorg van de beheerder over het mogelijk leeglopen van het kanaal bij een calamiteit in de sluis.’

Voorwinde vult aan: ‘De kans op een aanvaring met de sluisdeur is heel klein, maar de gevolgen kunnen groot zijn. Een segmentdeur ligt plat op de bodem als de sluis geopend is en draait vanuit die positie omhoog als de sluis wordt gesloten. Dit heeft als groot voordeel dat we de sluis ook kunnen sluiten bij een calamiteit in de kolk als de deur moet worden gesloten op het moment dat het waterniveau in en buiten de sluis nog niet gelijk is. Bij de in Nederland veelgebruikte puntdeur is dit niet mogelijk, omdat de deuren dan kapot zouden slaan door de kracht van het water tegen de deur. Het is een mooie aanvulling op de eisen die we in het contract hebben opgenomen om calamiteiten in de sluis te voorkomen, zoals een verplichte aanvaarbeveiliging door het plaatsen van balken voor de deuren.’

Er komt ook een nieuw bediengebouw. Waarom heeft de combinatie hiervoor gekozen?

Baan Hofman: ‘Rijkswaterstaat heeft de markt uitgedaagd om bovenop wat reeds was uitgevraagd en binnen de gestelde maximale prijs meerwaarde te creëren voor het sluiscomplex. Renovatie van het gebouw, inclusief het verbeteren van het energieverbruik, was een eis in het contract en vergt een behoorlijke inspanning. Logistiek is het ook een uitdaging, omdat de bedienaars en het bediensysteem dan tijdens de renovatie ergens anders moeten worden ondergebracht. Een nieuw bediengebouw is dus deels een praktische keuze, maar ook de meest efficiënte manier om een energiezuinig gebouw en een toekomstbestendige werkplek voor de bedienaars te realiseren. Het nieuwe gebouw, dat vlak naast het huidige gebouw komt te staan, sluit ook aan op het monumentale en landschappelijke karakter van de sluis.’

Röling: ‘Behoud van het monumentale en landschappelijke karakter van de sluis is een vereiste in het contract. De nieuwe sluiskolk komt bijvoorbeeld onder maaiveld te liggen, zodat het beeld van onder andere de indrukwekkende heftorens niet wordt verstoord.’

Waarmee gaan jullie de komende maanden aan de slag?

‘Het komende half jaar staat in het teken van het verder uitwerken van het ontwerp en uitvoeringsplan,’ vertelt Schaap. ‘Direct betrokkenen en belanghebbenden nemen we mee in dit proces. We gaan na de bouw van de tweede sluis het gebied herinrichten waarbij we ook een waterspeelplaats realiseren. Bij het ontwerp hiervan betrekken we de kinderen uit de directe omgeving.’

‘Maar ook de bedienaars van de sluis zullen we vanaf het begin nauw betrekken,’ vervolgt Schaap. ‘Zij moeten natuurlijk een prettige werkomgeving hebben en de sluis kunnen bedienen met een systeem dat optimaal werkt. De kennis die zij hebben willen we volop benutten. Wij hebben ideeën over wat goed werkt, maar sluit dat aan bij de ervaringen en wensen van de beheerder en bedienaars. Ook met waterschap Rijn en IJssel zullen we nauw contact onderhouden over het verleggen van hun waterkerende dijk en met gemeente Lochem over de herinrichting van de Kapperallee. Tijdens de aanbesteding hebben we ook al met deze twee partijen gesproken, aangezien Rijkswaterstaat uitvoeringsovereenkomsten met ze heeft voor de Uitbreiding Sluis Eefde.’

Beperken hinder voorwaarde in contract

De details van het ontwerp en het uitvoeringsplan presenteren we in de zomer van 2017 aan omwonenden en overige betrokkenen en belanghebbenden,’ vertelt Schaap. ‘Dan weten we ook de volledige planning van de werkzaamheden en wanneer welke hinder zal optreden. Het beperken van hinder is overigens een belangrijke voorwaarde in het contract. Wij hebben er daarom onder andere voor gekozen om verreweg het grootste deel van het bouwtransport over water te laten plaatsvinden. Om de hinder voor de scheepvaart te beperken werken we zoveel mogelijk achter de bestaande damwand, waarmee het profiel van de bestaande vaarweg gehandhaafd blijft. De scheepvaart komt dus niet in aanraking met deze werkzaamheden. Een vereiste in het contract is daarnaast dat de bestaande sluiskolk altijd beschikbaar moet zijn tijdens de bouw van de tweede kolk. En de nieuwe kolk tijdens het groot onderhoud van de bestaande kolk. Onze ideeën over het beperken van hinder voor scheepvaart bespreken we de komende tijd met beroepsvereniging Schuttevaer en scherpen we indien nodig aan.’

Wanneer beginnen de werkzaamheden in het sluiscomplex?

Schaap vervolgt: ‘Eind augustus 2017 krijgen wij officieel het beheer en onderhoud van de sluis en de Kapperallee overgedragen van Rijkswaterstaat. Circa drie maanden daarna beginnen we met de voorbereidende werkzaamheden in het sluiscomplex. We plaatsen dan de tijdelijke damwanden en treffen de voorbereidingen voor het storten van het beton voor de sluishoofden. In 2018 beginnen we met de daadwerkelijke bouw van de tweede sluiskolk. Medio 2020 is deze gereed. Daarna beginnen we met groot onderhoud van de bestaande kolk. We hebben er ontzettend veel zin in!’

Meer informatie over de uitbreiding van Sluis Eefde is te vinden op de website van Rijkwaterstaat.